Marten Daling steekt zijn handen uit de mouwen

“Het was uitdagend, de grond was enorm verschraald en mensen waren best wantrouwend.”

Ik spreek Marten Daling, boer en landbouwer in hart en nieren. Samen met zijn vrouw en zoon hebben ze een akkerbouwbedrijf in Drenthe. Op ruim 150 ha grond worden consumptieaardappelen verbouwd, suikerbieten, brouwgerst en uien. Ooit begonnen met ploegen achter het paard en nu op de trekker. Ik vraag hem of het uit te houden is vandaag, het wordt 33 graden. ‘Oooh maar dat geeft niets’, zegt hij lachend, ‘want ik heb airco op mijn trekker.’ 

Marten is inmiddels een aantal keer in Armenië geweest. Om kennis over te brengen en de handen uit de mouwen te steken. Begonnen in Yerevan om mee te helpen een psychiatrisch ziekenhuis op te knappen. ‘Alles zag er zo triest uit’, vertelt Marten. ‘Toen we kwamen was de betonmolen net gestolen, dus we hebben cement met de hand gemaakt. Dankzij giften uit Nederland konden we ook voor nieuwe kasten zorgen, bedden, wasbakken. Het ziekenhuis is enorm opgeknapt!’ Marten gaat verder, ‘de directeur was in het begin best argwanend. Mensen die komen helpen en er niets voor terug willen. Toen we weggingen stond hij midden in de nacht op het vliegveld met een tas vol cadeautjes voor ons.’ Marten is ook in Hartagyugh geweest. Hij heeft daar grondmonsters genomen en zag dat de grond best vruchtbaar is, maar totaal verarmd door roofbouw. ‘De grond is eigenlijk overbelast’, verteld hij. ‘Ze laten de koeien erop grazen en halen dan ook de koeienmest eraf. Er zit geen kalium of stikstof meer in de grond! De mensen waren best wantrouwend toen we kunstmest wilde inzetten. Er komt in dat gebied veel kanker voor. Dit is de nasleep van de Russische industrie die daar heeft gezeten. Dan is het belangrijk dat je laat zien wat de grond kan opleveren als je deze goed bewerkt. Ook als je volledig ecologisch wilt ondernemen heb je hulpmiddelen nodig. Er is een begin gemaakt met tuinbouw, bonen en later ook aardappels.’ Marten steekt niet alleen de handen uit de mouwen maar ondersteunt ook financieel. Zo heeft hij bijgedragen aan het bedrijf van Zaruhi [hyperlink naar haar verhaal], door haar te helpen om eigen grond aan te kunnen kopen. ‘Zij belt ook wel met mijn zoon’, vertelt Marten lachend, ‘hij is de manager van ons bedrijf. En dan wisselen ze allerlei informatie uit.’ Binnenkort gaat Marten weer terug naar Armenië. Ik ben heel benieuwd hoe het bedrijf van Zaruhi er nu uit ziet, zegt hij, en natuurlijk de akkers in Hartagyugh!